Podsumowanie wiadomości i umiejętności - narządy zmysłów

Temat: Podsumowanie wiadomości i umiejętności - narządy zmysłów.
Uczeń potrafi:

-  rozpoznać elementy budowy oka i ucha (na modelu, rysunku, według opisu itd.)

oraz przedstawić ich funkcje;
- przedstawić rolę zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu i dotyku;
- wskazać umiejscowienie receptorów właściwych zmysłom smaku, węchu, dotyku

i równowagi oraz zaplanować i przeprowadzić doświadczenie sprawdzające

gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała,

- przedstawia przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania wad wzroku

(krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm),

- opisuje wpływ hałasu na zdrowie człowieka,

- analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia

oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej.

Zgodnie z planem rozpoczynamy drugą godzinę przeznaczoną na przypomnienie wiadomości i umiejętności.

1. Rozwiąż zadania. Odpowiedzi zapisz na kartce A4.

Zadanie 1.
Jak powstaje obraz?
Przerysuj schemat i narysuj obraz powstający na siatkówce oraz  drogę promieni światła od obiektu (drzewo) przez soczewkę oka do siatkówki. 

                                                

źródło: Zbiór zadań z biologii. Podkowa Bis. Gdańsk 2001

Zadanie 2.

Wybierz i zapisz poprawną odpowiedź. Narząd węchu znajduje się:

a) tylko w jamie ustnej,

b) tylko w jamie nosowej,

c) w jamie nosowej i jamie ustnej,

d) w jamie nosowej i w gardle.

Zadanie 3.

Rysunek przedstawia budowę ucha. Przyjrzyj się schematowi i udziel pełnymi zdaniami 

odpowiedzi na pytania: 

     

źródło: Zbiór zadań z biologii. Podkowa Bis. Gdańsk 2001

a) które z przedstawionych elementów wchodzą w skład ucha zewnętrznego? 

b) jak nazywa się element ucha w którym znajdują się właściwe receptory słuchu?

c) gdzie jest umieszczony narząd odbierający ruchy głowy?

d) jak nazywa się narząd oddzielający ucho zewnętrzne od ucha środkowego?

Zadanie 4.

Jeśli wykonałeś zadanie 7 / blogger - temat : Narządy zmysłów – higiena,  to bez problemu odpowiesz na pytanie: Jakie są negatywne skutki opalania?

Zadanie 5.

Badając gęstość i rozmieszczenie receptorów w skórze w wybranych częściach ciała, dowiedzieliście się, że najliczniej rozmieszczone są na:
a) skórze dłoni, stóp i pleców,

b) skórze dłoni, ramion i głowy,
c) skórze stóp, dłoni i wargach,

d) skórze głowy, szyi i ramion.

Zadanie 6.

Rozpoznaj przedstawione na schematycznym rysunku elementy narządu zmysłu. Podaj nazwę każdego z prezentowanych narządów, wymień elementy z jakich te narządy się składają oraz napisz jaką pełnią funkcję. 

    

źródło: https://slideplayer.pl/slide/843728/ oraz Biologia 7 WSiP 2017

Odpowiedzi zapisz w tabeli. Narysuj i uzupełnij.   

Zadanie 7.

Rozpoznaj zmysły i kolejno zapisz ich nazwy. 

   

źródło:  Biologia 7 WSiP 2017

2. Już wiesz, że bodźce płynące ze środowiska zewnętrznego są odbierane dzięki zmysłom. Niektóre rodzaje komórek zmysłowych zebrane są w zespoły tworząc narządy zmysłów.

3. Zmysły smaku i węchu współdziałają ze sobą w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego.

4. Wrażenia odbierane przez narządy zmysłów są analizowane i interpretowane w mózgu.

Zadania do ....

Narządy zmysłów - podsumowanie wiadomości

Temat: Narządy zmysłów - podsumowanie wiadomości.

Uczeń potrafi:

-  rozpoznać elementy budowy oka i ucha (na modelu, rysunku, według opisu itd.)

oraz przedstawić ich funkcje;
- przedstawić rolę zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu i dotyku;
- wskazać umiejscowienie receptorów właściwych zmysłom smaku, węchu, dotyku

i równowagi oraz zaplanować i przeprowadzić doświadczenie sprawdzające

gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała,

- przedstawia przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania wad wzroku

(krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm),

- opisuje wpływ hałasu na zdrowie człowieka,

- analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia

oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej.

Powtórzenie wiadomości zaplanowano na dwie godziny lekcyjne.

Podsumowanie wiadomości  w 12 punktach przedstawiono w podręczniku na str. 211.

Warto skorzystać z informacji porządkujących kolejno poznawane narządy zmysłów.

1. Rozwiąż zadania. Odpowiedzi zapisz na kartce A4.

Zadanie 1.
Uzupełnij poniższą tabelę wpisując nazwy narządów zmysłowych i odbierane 

przez nie wrażenia organizmu. (tabelę przerysuj)

Zadanie 2.

Poniższy rysunek przedstawia powstawanie obrazu w oku.

     

źródło:https://epodreczniki.pl/a/oko---narzad-wzroku/DByVW3EI0

Określ, w jakiej kolejności promień dociera do poszczególnych elementów oka. 

Skorzystaj z podpowiedzi: soczewka, siatkówka, rogówka, źrenica.
i zapisz poprawną odpowiedź.

Zadanie 3.
Zanim przeczytasz treść zadania - przypomnij sobie wiadomości na temat odruchów 

(w podręczniku i opisane na Blogu).
Twoja ręka reaguje na różne bodźce, natychmiast cofnie się, gdy dotkniesz nią 

np. gorącego czajnika.

a) Napisz, jak nazywa się taka automatyczna reakcja organizmu?

b) Narysuj schemat i podpisz drogę impulsu nerwowego od receptorów bólu w skórze do efektora
(narządu wykonawczego) w ręce.

     

źródło: Biologia S.Gater

Zadanie 4.

Uzupełnij tabelę tak, by odpowiedzi wskazywały na poprawne dopasowanie wady 

wzroku do możliwości i sposobu jej korekcji.(tabelę przerysuj)

Zadanie 5.

Przyporządkuj nazwom części oka ich funkcje. Zapisz odpowiedzi.
Części oka: 

A - spojówka,

B - siatkówka,

C - źrenica.

Funkcje:

1. umożliwia przedostawanie się światła do wnętrza oka,
2. zaopatruje gałkę oczną w substancje odżywcze i tlen,
3. wytwarza śluz nawilżający i ochraniający gałkę oczną,

4. uczestniczy w odbiorze bodźców świetlnych.

A - ...................,     B - ..................,    C - ...................... .

Zadanie 6.
Narządem wzroku jest oko. Jego główne elementy to gałka oczna i aparat ochronny.
Wymień minimum trzy elementy aparatu ochronnego oka i napisz, jaką pełnią funkcję.

      

2. Człowiek nieustannie odbiera i przetwarza informacje docierające z otoczenia. Zdolność rejestrowania informacji ze środowiska nazywamy zmysłem. 

Podsumowanie  informacji o podstawowych zmysłach człowieka może być kontynuowane
na następnej lekcji.

Wykonane zadania ....

 

Narządy zmysłów - higiena.

Temat: Narządy zmysłów – higiena.

Uczeń potrafi:

- przedstawia przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania wad wzroku

(krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm),

- opisuje wpływ hałasu na zdrowie człowieka,

- analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia

oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej.

1. Wady wzroku:

a) krótkowzroczność,

b) dalekowzroczność,

c) astygmatyzm

Zostały zaprezentowane w temacie: Wady wzroku - budowa i działanie narządu wzroku.
Przypomnij omawiane zagadnienia i sprawdź czy potrafisz odpowiedzieć na pytania 

z zapisane w punkcie  9.

2. Higiena oczu:
a) zapewnić odpowiednie oświetlenie,

     

źródło:http://www.sowarled.pl/

b) pamiętać o regularnych przerwach w pracy przy komputerze np.15 minut 

po każdych 2 godzinach pracy,

c) przyjmować odpowiednie ilości wody - nawodnienie organizmu, działa
na wszystkie organy,

d) wietrzyć pomieszczenia w których pracujemy - świeże powietrze dobrze
zrobi nie tylko oczom.

3. Choroby oczu:
a) jęczmień,

b) zapalenie spojówek,

c) jaskra,

        

źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Jaskra 

d) zaćma.

O przyczynach, objawach, leczeniu i profilaktyce tych chorób przeczytasz
w podręczniku na str. 205 - 206.

4. Co może uszkodzić słuch? 

Większość odpowie poprawnie - hałas.

źródło: https://epodreczniki.pl/a/ucho---narzad-sluchu-i-rownowagi/D12hc0UM9

5. Nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować hałasu z naszego zycia.
Można jedynie ograniczyć czas przebywania  w miejscach, gdzie jest głośno. 

źródło:https://www.youtube.com/watch?v=yk-IoSyfNm4

6. Czy potrafisz omówić wpływ hałasu na zdrowie człowieka?

7. O higienę skóry, która jest zmysłem dotyku również należy dbać.  

Przypomnij sobie zagadnienia omawiane na lekcji biologii na temat higieny
i chorób skóry - zeszyt ćwiczeń str. 18-19. Zwróć uwagę na omawiane
promieniowanie UV.  Sprawdź, czy wykonałeś zadania 3 i 4 str.19, jeśli nie, uzupełnij.

8. Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym i wykonaj pisemnie zadanie zawarte
w punkcie 6 dzisiejszego tematu oraz zadanie 3 str. 207 z podręcznika. 

Uczniowie, którzy nie oddali zeszytów ćwiczeń do sprawdzenia i posiadają
je w domu wykonują zadania 1,2 i 3 w ćwiczeniach str. 102. ( w zeszycie
przedmiotowym zapisują temat lekcji)

Narządy zmysłów - zmysły powonienia, smaku i dotyku.

Temat: Narządy zmysłów – zmysły powonienia, smaku i dotyku.
Uczeń potrafi:
- przedstawia rolę zmysłu smaku, węchu i dotyku;
- wskazuje umiejscowienie receptorów właściwych zmysłom smaku, węchu, dotyku
i równowagi oraz planuje i przeprowadza doświadczenie sprawdzające
gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała.

 1. O tym jak bardzo potrzebne i precyzyjne są narzady zmysłów, przekonujesz się każdego dnia.

Rozpoznajesz zapachy, smaki, czujesz dotyk, odczuwasz ciepło i zimno, itp.

                             

źródło:https://www.youtube.com/watch?v=VaWjp0X58Ko

2. Każdy ze zmysłow pełni określoną funkcję w naszym organizmie:

a) wzrok i słuch, które poznałeś na poprzednich lekcjach służą między innymi do odbierania 

wrażeń dochodzących z większej odległości,

b) powonienie, smak i dotyk odbieraja bodźce z blizszego otoczenia,

c) powonienie i smak - odbierają bodźce chemiczne, pozwalają między innymi na ocenę 

jakości pożywienia,

d) zmysł dotyku pełni wiele funkcji między innymi odbiera wrażenia dotykowe, 

wykrywa ból spowodowany np. ukłuciem, pozwala odczuwać swędzenie, itp.

3. Zmysł powonienia, za jego pomocą odbieramy sygnały chemiczne: 

                    

źródło: Puls życia klasa 7. Wydawnictwo Nowa Era

Narząd powonienia ma istotne znaczenie w ocenie pokarmu. Wrażliwość komórek węchowych wzrasta wtedy, gdy jesteśmy głodni. Narząd węchu szybko ulega adaptacji, co oznacza, 

że wrażliwość na dany bodziec węchowy szybko maleje. Dowiedz się więcej na temat
receptorów odbierających zapachy oraz sposobie wykrywania substancji chemicznych wydzielających zapach (podręcznik str. 208)

4. Smak. Wrażenia smakowe odbieramy za pomocą języka. Na nim rozmieszczone są 

brodawki, w których są umiejscowione kubki smakowe. To kubki smakowe, 

zawierające komórki smakowe, są właściwym narządem smaku.

                              

źródło: Puls życia klasa 7. Wydawnictwo Nowa Era

5. Dokonaj w oparciu o podręcznik str. 209 analizy rysunku przedstawiającego budowę języka. Dowiedz się:

a)  co odchodzi od każdego kubka smakowego?

b) co odpowiada za odprowadzanie do mózgu informacji o wyczuwanym smaku?

c) jakie brodawki znajdują się w tylnej części języka?

d) gdzie umieszczone są kubki smakowe będące właściwym narządem smaku? 

6. Człowiek rozróżnia pięć smaków. W tabeli brakuje jednego ze smaków. Jakiego?

Rozmieszczenie smaków prezentowanych w tabeli nie zgadzają sie z opisami - poprawnie przyporządkuj opis do rozmieszczenia smaku na języku.

        

                                      rysunki schematyczne, źródło:https://slideplayer.pl/slide/403657/

7.  Zmysł dotyku, narząd czucia.

Obejmuje  tysiące receptorów rozmieszczonych w skórze. Niektóre receptory
odpowiadają za odbieranie ciepła, zimna, bólu oraz ucisku. Receptory bólowe i temperaturowe 

mają dla organizmu znaczenie ochronne. Przypomnij sobie zagadnienia omawiane 

na lekcji biologii na temat budowy i funkcji skóry (podręcznik  str. 29-31).

Poznaliście wówczas budowę skóry i warstwy podskórnej. Zwróć uwagę
na rozmieszczenie między innymi ciałek dotykowych, ciałka nacisku i wibracji
oraz ciałek wrażliwych na nacisk.

                                 

źródło: Puls życia klasa 7. Wydawnictwo Nowa Era

8. Proszę wróć do doświadczenia dotyczącego badania gęstości i rozmieszczenia receptorów
w skórze w wybranych częściach ciała (podręcznik str. 31) i postaraj się odnaleźć w zeszycie przedmiotowym zapisany wniosek z przeprowadzonego  doświadczenia.
Jeśli, nie został zapisany - proszę wykonaj doświadczenie i uzupełnij wniosek zapisując 
go pod tematem dzisiejszej lekcji. Możesz  skorzystać z podpowiedzi znajdującej się
na stronie https://epodreczniki.pl/a/skora/DZQ3VGmLg

źródło:https://epodreczniki.pl 

9. Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym i wykonaj pisemnie zadania zawarte
w punktach: 5,6 i 8.

Uczniowie, którzy nie oddali zeszytów ćwiczeń do sprawdzenia i posiadają je w domu
wykonują zadania 1,2 i 3 w ćwiczeniach str. 103 . ( w zeszycie przedmiotowym zapisują
temat lekcji i zadanie zawarte w punkcie 8.)

Ucho - narząd słuchu i równowagi.

Temat: Ucho - narząd słuchu i równowagi.
Uczeń potrafi:
- rozpoznać elementy budowy ucha (na modelu, rysunku, według opisu itd.)
oraz przedstawić ich funkcje;
- przedstawić rolę zmysłu równowagi.

1. Posiadamy uszy, które odbierają fale dźwiękowe, czyli drgania cząsteczek powietrza.
Przetwarzają je następnie na impulsy nerwowe, a potem przekazują do mózgu,
odpowiedzialnego za rozpoznawanie dźwięków. (na podstawie epodręczniki.pl)

2. Dźwięk powstaje na skutek drgań.
Kiedy przez krtań przepływa powietrze, zaczynają drżeć struny głosowe
( przypomnij sobie lekcję na temat: budowy i roli układu oddechowego,
podręcznik str.137 - powstawanie głosu). 

Drgania te rozchodzą się w powietrzu jako fale dźwiękowe.
Do ich odbierania służy słuch - zmysł, którego narządami są uszy.

3. Uszy:
-  odbierają dźwięki,

-  informują o położeniu i ruchach głowy.
Dzięki nim potrafimy wykrywać i lokalizować dźwięki, rozróżniać ich ton i natężenie 

oraz rejestrować położenie ciała.

4. Budowa ucha:

                

źródło: Puls życia klasa 7 Wydawnictwo Nowa Era

5. Jak powstaja wrażenia słuchowe?
Postaraj się obejrzeć krótki film na stronie https://epodreczniki.pl/a/ucho---narzad-sluchu-i-rownowagi/D19FNnBQ3

                                            

źródło: https://epodreczniki.pl/a/ucho---narzad-sluchu-i-rownowagi/D19FNnBQ3

6. Do uszu docieraja dźwięki, które mózg rozpoznaje, gdyż każdy z nich wywołuje inne drgania, mózg rozróżnia i ocenia wysokość dźwięku.

                                 

źródło: https://epodreczniki.pl/a/ucho---narzad-sluchu-i-rownowagi/D19FNnBQ3

7. Ucho, oprócz narządu słuchu, zawiera też narząd równowagi.
Jest on częścią ucha wewnętrznego. Rejestruje bodźce związane z ruchami głowy
i zmianą pozycji ciała. Przeczytaj opis do zamieszczonego schematu opisującego
kanały półkoliste w podręczniku na str. 202.

        

źródło: Puls życia klasa 7 Wydawnictwo Nowa Era

8. Podsumowując przepracowane zagadnienia postaraj się sprawdzić, 
czy potrafisz odpowiedzieć na pytania w podręczniku str. 202.

9. Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym. Uczniowie, którzy nie oddali zeszytów ćwiczeń        do sprawdzenia i posiadają je w domu wykonują  zadania w zeszycie ćwiczeń str. 100.
(w zeszycie przedmiotowym zapisują tylko temat lekcji)

Zadania dla uczniów, których zeszyty ćwiczeń pozostały w szkole:

a) przerysuj tabelę do zeszytu przedmiotowego i uzupełnij 

wpisując nazwy elementów budowy ucha w odpowiednie miejsca.

b) wyjaśnij w jaki sposób ruch głowy pobudza narząd równowagi znajdujący się
w kanałach półkolistych (skorzystaj z podpowiedzi w podręczniku str.202)

Wady wzroku - budowa i działanie narządu wzroku.

Klasa VII
Temat: Wady wzroku - budowa i działanie narządu wzroku.

Uczeń potrafi:- przedstawić przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania wad wzroku

(krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm);

Z poprzedniej lekcji potrafisz rozpoznawać elementy budowy oka (na modelu, rysunku,
według opisu itd.), potrafisz przedstawić funkcje elementów oka w powstawaniu obrazu
oraz dokonać obserwacji wykazującej obecność tarczy nerwu wzrokowego - jeśli,
nie to proszę powtórz wiadomości z lekcji poprzedniej.

1. Wiesz, już jak powstaje obraz i jaka droga prowadzi od światła do obrazu.
W oku znajdują się komórki reagujące na światło, które przesyłają informacje do mózgu. 
Tam sygnały są przetwarzane w taki sposób, że widzimy obraz normalnie, a nie „do góry nogami”:
                              

źródło: https://www.fielmann.pl/porady/funkcje-oka/

2. Jeśli oko ma prawidłową budowę soczewka załamuje promienie świetlne tak,
że skupiają się one na siatkówce:
                                       

źródło: http://www.swiatlo.tak.pl/1/index.php/funkcje-wzroku-akomodacja-adaptacja-zbieznosc/

3. U niektórych ludzi siatkówka (sprawdź w podręczniku, która część oka - to siatkówka)
leży zbyt daleko od soczewki ( sprawdź w podręczniku, która część oka - to soczewka)
lub promienie świetlne są zbyt mocno załamywane i skupiaja się przed siatkówką.
Ich soczewka nie może zmienić kształtu na tyle, by umożliwić prawidłowe widzenie. 

4.Można takim problemom zaradzić nosząc odpowiednie szkła kontaktowe lub okulary.
                                              

5. Krótkowzroczność - powstaje, gdy promienie swietlne skupiają się przed siatkówką.
Wadę wyrównuje się za pomocą soczewek dwuwklęsłych, które powodują  prawidłowe
załamywanie się promieni świetlnych na siatkówce.
                                    

źródło: https://instytutoka.pl/wady-wzroku/

6. Dalekowzroczność (nadwzroczność)- powstaje, gdy promienie  świetlne nie skupiają się
na śiatkówce a ostry obraz odległego przedmiotu powstawałby za siatkówką; ten, który
powstaje na siatkówce, jest interpretowany przez mózg jako nieostry.

                           

źródło: https://instytutoka.pl/wady-wzroku/

7. Astygmatyzm - wada wzroku spowodowana zaburzeniami kształtu rogówki (sprawdź
w podręczniku, która część oka - to rogówka i jaką pełni funkcję).

        

źródło: epodręczniki.pl 

8. Astygmatyzm podobnie jak krótkowzroczność, dalekowzroczność - to najczęściej spotykane
wady wzroku, które można skorygować za pomocą odpowiednich soczewek. 

9. Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym i odpowiedzi na pytania:
a) opisz reakcje źrenicy na zmianę natężenia światła,
b) przedstaw przyczyny powstawania wad wzroku (pomiń wady wrodzone),
c) podaj trzy zasady dbałości o wzrok podczas czytania i pracy przy komputerze.


Dla chętnych - prześlij odpowiedzi na  .........